Tegoroczne obchody Międzynarodowego Tygodnia Sprawiedliwości Naprawczej przypadały w okresie 21-28 listopada. Od 2000 roku patronuje im European Forum for Restorative Justice (Europejskiego Forum Na Rzecz Sprawiedliwości Naprawczej). Wydarzenia organizowane przez Szkołę Wyższą Wymiaru Sprawiedliwości wpisują się w popularyzowanie wiedzy na temat sprawiedliwości naprawczej w świetle Rekomendacji Rady Europy [The Recommendation CM/Rec(2018)8] dla państw członkowskich dotyczącej stosowania sprawiedliwości naprawczej w sprawach karnych i przyjętej przez Komitet Ministrów 3 października 2018 r.
W koncepcję sprawiedliwości naprawczej wpisuje się, realizowany przez Szkołę Wyższą Wymiaru Sprawiedliwości” projekt pn. „Pilotaż programu wdrażającego ideę sprawiedliwości naprawczej na terenie Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Lublinie” sfinansowany ze środków Funduszu Sprawiedliwości, którego dysponentem jest Minister Sprawiedliwości. Cele i założenia projektu zostały opracowane z uwzględnieniem Rekomendacji Nr CM/Rec(2018)8 Komitetu Ministrów [Rady Europy] dla państw członkowskich dotyczące sprawiedliwości naprawczej w sprawach karnych oraz wypływają z, przyjętej przez Komitet Ministrów, definicji sprawiedliwości naprawczej, ogólnych zasad praktycznych oraz podstawowej zasady sprawiedliwości naprawczej, ujętej we wspomnianej Rekomendacji.
Def. [„Sprawiedliwość naprawcza” jest procesem, który umożliwia osobom pokrzywdzonym przez przestępstwo, oraz tym odpowiedzialnym za pokrzywdzenie, jeżeli dobrowolnie wyrażają zgodę, aby przy pomocy przeszkolonej i bezstronnej osoby trzeciej (dalej zwanym „facylitatorem”/ „mediatorem”) aktywnie uczestniczyć w rozwiązaniu sprawy powstałej w konsekwencji popełnienia tego przestępstwa].
W ramach projektu pilotażowego realizowanego do 30 czerwca 2022 roku, w zakładach karnych i aresztach śledczych na terenie Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Lublinie uruchomiono spotkania skazanych z profesjonalnymi mediatorami. Mediacja pomiędzy sprawcą przestępstwa a osobą pokrzywdzoną przestępstwem jest jedną z formą sprawiedliwości naprawczej, mogącą przyczynić się do zmniejszenia powrotności do przestępstw oraz poprawy sytuacji osób pokrzywdzonych przestępstwem.
W dniu 21 listopada b.r. grupa funkcjonariuszy Służby Więziennej oraz zawodowych kuratorów sądowych – słuchaczy II edycji studiów podyplomowych na kierunku „Mediacje i sprawiedliwość naprawcza”, prowadzonych w roku akademickim 2021/2022 przez Szkołę Wyższą Wymiaru Sprawiedliwości w ramach realizowanego projektu pilotażowego, uczestniczyła w wykładzie „Mediacja jako forma społecznej readaptacji skazanych i przejaw realizacji zasady sprawiedliwości naprawczej”.
26 listopada b.r. Szkoła Wyższa Wymiaru Sprawiedliwości była organizatorem – wspólnie z Dyrektorem Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Lublinie – wideokonferencji „Pilotaż programu wdrażającego ideę sprawiedliwości naprawczej na terenie Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Lublinie – założenia programowe, realizacja projektu, rezultaty, zagrożenia”. Celem spotkania, wpisującego się w tegoroczne obchody Międzynarodowego Tygodnia Sprawiedliwości Naprawczej, było omówienie zagadnień dotyczących stanu realizowanego projektu pilotażowego, ze szczególnym uwzględnieniem mocnych i słabych stron projektu oraz innych kwestii związanych z jego wdrożeniem i realizacją. W spotkaniu uczestniczyli: przedstawiciele Służby Więziennej, w tym przedstawiciel Biura Penitencjarnego CZSW w Warszawie, przedstawiciele z OISW w Lublinie i podległych jednostek penitencjarnych oraz koordynatorzy ds. mediacji i sprawiedliwości naprawczej z AŚ w Lublinie oraz ZK w Zamościu; przedstawiciele Departamentu Strategii i Funduszy Europejskich oraz Wydziału ds. Mediacji w Ministerstwie Sprawiedliwości; przedstawiciele Sądu Okręgowego w Lublinie; przedstawiciele Sądu Okręgowego w Zamościu; Kurator Okręgowy Sądu Okręgowego w Lublinie; Kurator Okręgowy Sądu Okręgowego w Zamościu; Dyrektor Centrum Arbitrażu i Mediacji w Lublinie oraz mediatorzy z Centrum Arbitrażu i Mediacji w Lublinie, zaangażowani w działania projektowe; a także członkowie zespołu badawczego.
W ciągu kilkunastu miesięcy realizowanego projektu pilotażowego, mediatorzy z Centrum Arbitrażu i Mediacji w Lublinie, przeprowadzili w zakładach karnych i aresztach śledczych na terenie OISW w Lublinie ponad 556 dyżurów-spotkań informacyjnych, na które przeznaczyli ponad 2 200 godzin. Z uczestnictwa w tych dyżurach, osadzeni skorzystali łącznie ponad 2 600 razy. Dzięki udziałowi osób pozbawionych wolności w spotkaniach informacyjnych z mediatorami, wzrastała ich świadomość na temat mediacji i sprawiedliwości naprawczej, co przedłożyło się na przeprowadzenie przez mediatorów 77 mediacji z udziałem skazanych, które zakończyły się zawarciem ugody.
W miesiącach listopad – grudzień 2021 r. na antenie Radio Lublin oraz Radio Free emitowane są spoty radiowe propagujące projekt oraz mediację jako formę sprawiedliwości naprawczej.
Anna Gmurowska