Dnia 25 czerwca 2022 r. odbyło się zakończenie drugiej edycji zaocznych studiów podyplomowych na kierunku „Mediacja i sprawiedliwość naprawcza” w roku akademickim 2021/2022, które zostały zrealizowane przez Szkołę Wyższą Wymiaru Sprawiedliwości w ramach projektu „Pilotaż programu wdrażającego ideę sprawiedliwości naprawczej na terenie Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Lublinie”, sfinansowanego ze środków Funduszu Sprawiedliwości, którego dysponentem jest Minister Sprawiedliwości. W uroczystym zakończyli wzięli udział: dr Jakub Czarkowski, Prorektor ds. dydaktycznych w Szkole Wyższej Wymiaru Sprawiedliwości; dr Jędrzej Kondek – dyrektor Instytutu Nauk Prawnych w SWWS, kierownik projektu oraz słuchacze tego kierunku.
W ramach projektu pilotażowego, kolejnych dwudziestu funkcjonariuszy Służby Więziennej oraz dwudziestu zawodowych kuratorów sądowych zostało absolwentami studiów podyplomowych na kierunku Mediacje i sprawiedliwość naprawcza. Dzięki sfinansowaniu studiów podyplomowych ze środków Funduszu Sprawiedliwości, swoje kompetencje mediacyjne podniosło (łącznie w obu edycjach) pierwszej i drugiej edycji studiów zrealizowanych w ramach projektu, osiemdziesięciu absolwentów w tym czterdziestu funkcjonariuszy Służby Więziennej i czterdziestu zawodowych kuratorów sądowych.
Studia służyły podniesieniu kwalifikacji zawodowych i przeszkoleniu przedstawicieli tych dwóch grup zawodowych, a zdobyta wiedza posłuży im w dalszej pracy z osadzonymi, osobami opuszczającymi zakłady karne, a nawet z osobami pokrzywdzonymi przestępstwem. Dzięki zdobytym nowym umiejętnościom, absolwenci kierunku „Mediacje i sprawiedliwość naprawcza” będą mogli w swojej pracy, między innymi podejmować następujące działania:
- prowadzić dla swoich podopiecznych warsztaty, prelekcje w zakresie alternatywnych metod rozwiązywania sporów oraz symulacje mediacji;
- opracowywać oraz wdrażać programy wychowawczo-resocjalizacyjne, profilaktyczne, korekcyjno-edukacyjne oraz readaptacyjne, oparte o paradygmat sprawiedliwości naprawczej adresowane do wybranej grupy osadzonych;
- rozwiązywać konflikty i spory z wykorzystaniem technik mediacyjnych i negocjacyjnych;
- propagować, zwłaszcza wśród osadzonych i członków ich rodzin, mediacje jako formę sprawiedliwości naprawczej;
- zachęcać sprawców przestępstw do brania odpowiedzialności za swoje czyny i umożliwiać im zmianę na lepsze, a tym samym zachęcać skazanych do aktywnego uczestnictwa w naprawieniu krzywd i strat powstałych w konsekwencji
popełnienia tego przestępstwa;
- przyczyniać się do rozwoju i stosowania sprawiedliwości naprawczej, zwłaszcza mediacji.
Absolwenci będą mogli też ubiegać się, u właściwego miejscowo Prezesa Sądu Okręgowego, o wpis na listę mediatorów stałych.
Studia podyplomowe zrealizowane były we współpracy z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim Jana Pawła II na podstawie porozumienia zawartego pomiędzy SWWS a KUL. Program studiów podyplomowych uwzględniał Standardy szkolenia mediatorów uchwalone w dniu 29 października 2007 r. przez Społeczną Radę ds. spraw Alternatywnych Metod Rozwiązywania Konfliktów i Sporów przy Ministrze Sprawiedliwości.
Celem studiów było:
1) poznanie psychologicznych mechanizmów powstawania konfliktów oraz technik i narzędzi rozwiązywania konfliktów;
2) poznanie istoty, metod i narzędzi stosowanych w pracy mediatora i umiejętności ich wykorzystania w procesie rozwiązywania i zarządzania sporami;
3) zrozumienie znaczenia i roli mediacji na etapie wykonywania kary, a następnie przekazanie tej wiedzy innym pracownikom jednostek penitencjarnych i zespołów kuratorskich;
4) zdefiniowanie miejsca mediacji w procesie resocjalizacji i reintegracji skazanych;
5) rozszerzenie kompetencji analitycznych, mających zastosowanie w procesie rozwiązywania sporów oraz nabycie umiejętności pełnego urzeczywistnienia idei sprawiedliwości naprawczej w ramach obowiązujących regulacji prawnych;
6) praktyczne przygotowanie do prowadzenia mediacji, w tym pogłębienie wiedzy i umiejętności niezbędnych do pełnienia zawodu mediatora.
Absolwenci, biorący udział w badaniu ewaluacyjnym, wyrazili swoje przychylne opinie na temat wiedzy i umiejętności zdobytych na studiach, zwłaszcza w kontekście przydatności tych kompetencji w ich pracy zawodowej. Zdecydowana większość ankietowanych (81%) stwierdziła, że w wyniku udziału w studiach realizowanych w ramach projektu, ich stosunek do mediacji i sprawiedliwości naprawczej, zwłaszcza w kontekście możliwości prowadzenia mediacji „po wyroku” zmienił się na bardziej lub znacząco bardziej pozytywny, w porównaniu do ich stanowiska przed rozpoczęciem studiów. Absolwenci wyrazili m.in. następujące korzyści z udziału w zrealizowanych studiach:
– „odkrycie możliwości, jakie daje mediacja dla obu stron konfliktu”;
– „zwiększenie poziomu wiedzy i zdobycie umiejętności w prowadzeniu mediacji oraz w pracy z ludźmi pozostającymi w konflikcie”;
– „wzbogacenie wiedzy nie tylko o aspekty mediacji, ale również o problematykę kryzysu, sytuacji trudnych, konfliktu i radzenia sobie w trudnych sytuacjach”;
– „rozwój osobisty i możliwość rozwoju zawodowego”;
– „możliwość wykorzystania mediacji w pracy, zwłaszcza przy tworzeniu Indywidualnych Programów Oddziaływania (IPO)”;
– „uzyskanie uprawnień do wpisania się na listę mediatorów stałych w sądzie okręgowym”;
– „zwiększenie świadomości na temat roli mediacji dla pokrzywdzonego i osadzonego, gdyż przed udziałem w studiach nie było okazji usłyszeć o mediacji po wyroku, dlatego nie rozumiało się tej metody”;
– „dostrzeżenia „pola” do wykorzystywania mediacji w procesie resocjalizacji osadzonych”;
– „większa świadomość i uświadomienie sędziów penitencjarnych o istocie mediacji jako formy sprawiedliwości naprawczej”;
– „możliwość awansu”;
– „możliwość nawiązania kontaktów i wymiany cennych poglądów z innymi kuratorami oraz pracownikami SW”;
– „merytoryczność studiów i to, że zajęcia prowadzili praktycy a nie tylko teoretycy”.