Projekt zakłada podniesienie poziomu wiedzy i rozpowszechnienie idei sprawiedliwości naprawczej oraz mediacji m.in. wśród osób pozbawionych wolności, pracowników i funkcjonariuszy SW na terenie Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Lublinie oraz kuratorów sądowych Apelacji Lubelskiej, a także wśród pracowników i funkcjonariuszy Służby Więziennej oraz kuratorów sądowych z pozostałych części kraju.
Do prawidłowej realizacji celów projektu należy przeprowadzić na terenie jednostek szereg działań wychowawczo-resocjalizacyjnych z osadzonymi, takich jak warsztaty, prelekcje i symulacje mediacji oraz wdrożyć programy resocjalizacyjne adresowane do wybranej grupy osadzonych. Konieczne do tego jest odpowiednie przeszkolenie pracowników Służby Więziennej oraz kuratorów sądowych, tj. zorganizowanie studiów podyplomowych z zakresu mediacji i sprawiedliwości naprawczej, szczególnie dla kadry wychowawców oraz pedagogów, wspierających koordynatorów ds. mediacji i sprawiedliwości naprawczej działających na terenie jednostek oraz kuratorów sądowych. Zdobyta wiedza podczas studiów podyplomowych zostanie wykorzystana przez funkcjonariuszy Służby Więziennej i kuratorów sądowych w trakcie pracy z osadzonymi, pokrzywdzonymi jak i osobami opuszczającymi zakłady karne. Należy podkreślić, że wśród pracowników i funkcjonariuszy Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Lublinie jedynie 2 osoby posiadają ukończone studia podyplomowe z zakresu mediacji, a więc wskaźnik ten jest obecnie zbyt niski, aby efektywnie propagować mediacje i sprawiedliwość naprawczą wśród osadzonych. Należałoby zatem podnieść kompetencje mediacyjne wśród pozostałych funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej, a także wśród kuratorów sądowych, którzy takich kompetencji nie posiadają. Podkreślenia wymaga, że studia podyplomowe z mediacji będę skierowane nie tylko dla funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej oraz kuratorów sądowych z województwa lubelskiego – gdyż nabór na studia podyplomowe z mediacji będzie otwarty i dostępny także dla przedstawicieli tych grup zawodowych z całej Polski. Takie rozwiązanie pozwoli z jednej strony na rozszerzenie zasięgu upowszechniania programu pilotażowego i idei sprawiedliwości na obszar całego kraju (nie ograniczając się tylko do rejonu Lubelszczyzny), a z drugiej strony zwiększy otwartość wyszkolonej kadry na podejmowanie z podopiecznymi pracy wychowawczej i resocjalizacyjnej z wykorzystaniem alternatywnych metod rozwiązywania konfliktów. O przyjęciu na studia podyplomowe decydować będzie kolejność zgłoszeń oraz kompletność złożonych dokumentów (obowiązuje wcześniejsza rejestracja w systemie IRK. .
Należy zwrócić uwagę, że w warunkach izolacji więziennej, ze względu na specyfikę panujących tam zasad i warunków, pojawia się bowiem wiele zróżnicowanych problemów – począwszy od poczucia zagrożenia (czy to rzeczywistego, czy urojonego), przez deprywację (informacyjną, emocjonalną, sensoryczną), frustrację, konflikty (zewnętrzne i wewnętrzne) aż po akty agresji. Stosunki interpersonalne między ludźmi znajdującymi się w przymusowej izolacji na ograniczonej przestrzeni życiowej są naładowane agresją oraz poczuciem obcości innych i własnej osoby. Duża ilość powstałych sporów, a mała ilość ugodowo rozwiązanych sporów wypływają z niedostatecznej umiejętności rozwiązywania konfliktów wewnętrznych i zewnętrznych, a to z kolei nie sprzyja ograniczeniu powrotu do przestępczości. Znajomość mechanizmów odpowiedzialnych w warunkach izolacji społecznej oraz wpływu instytucji totalnej na personel i osadzonych, umożliwia przewidywanie zagrożeń, diagnozę problemów i przeciwdziałanie negatywnym skutkom więzienia. Stąd więzienie to kluczowe miejsce, gdzie należałoby łagodzić powstające napięcia i edukować w zakresie alternatywnych metod rozwiązywania sporów. W unikalnej sytuacji o charakterze pomocowym znajdują się funkcjonariusze i pracownicy Służby Więziennej. Jako personel penitencjarny – mogą z jednej strony redukować skutki izolacji więziennej u osadzonych, a z drugiej – pomagać im w zmianie postaw w stosunku do siebie i otoczenia społecznego. Kompetencje mediacyjne potrzebne są też w pracy kuratorów sądowych, którzy realizują określone przez prawo zadania o charakterze wychowawczo-resocjalizacyjnym, diagnostycznym, profilaktycznym i kontrolnym, związane z wykonywaniem orzeczeń sądu.
Do prawidłowej realizacji przedmiotowego pilotażu niezbędna jest więc kadra posiadająca wiedzę i umiejętności mediacyjne. Pilotaż zakłada odbycie dwóch edycji studiów podyplomowych z mediacji – pierwszej w roku 2020/2021 i drugiej w roku 2021/2022 r. W każdej edycji studia rozpocznie po 20 przedstawicieli Służby Więziennej i 20 kuratorów sądowych. Zakłada się, że w ramach całego pilotażu studia podyplomowe ukończy 78 osób.
Studia są realizowane w porozumieniu z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim Jana Pawła II – najstarszą uczelnią Lublina i trzecim najstarszym funkcjonującym uniwersytetem w Polsce. W 2009 roku, a więc już ponad 10 lat temu na Wydziale Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II uchwałą Rady Wydziału została powołana do życia Katedra Negocjacji i Mediacji. Na uwagę o wyborze tejże uczelni zasługuje fakt, że wiodącym zagadnieniem związanym z działalnością Katedry Negocjacji i Mediacji jest kwestia podnoszenia kompetencji negocjatora i mediatora jako podmiotów uczestniczących w pozasądowym rozwiązywaniu sporów. Pracownicy Katedry Negocjacji i Mediacji prowadzą działalność dydaktyczną i badania naukowe związane z tzw. prawem ADR, to jest dziedziną nauk prawnych obejmującą polubowne metody rozwiązywania sporów. Ze względu na specyfikę przedmiotowej dziedziny prowadzone badania mają charakter multidyscyplinarny wychodzący poza tradycyjne uszeregowanie dziedzin badawczych. Z jednej strony prawo ADR obejmuje analizę przepisów prawnych zaliczanych do różnych gałęzi prawa – prawa cywilnego, prawa pracy, prawa karnego, czy też prawa administracyjnego, z drugiej zaś łączy się – z uwagi na elementy konfliktu i jego rozwiązania – z naukami szczegółowymi innych dziedzin naukowych. Do prowadzenia zajęć na studiach podyplomowych, poza kadrą SWWS, zaangażowani zostali także (na podstawie umów cywilnoprawnych) inni specjaliści z dziedziny mediacji, prawa, psychologii i dziedzin pokrewnych – w tym wykładowcy, pracownicy naukowi, mediatorzy z bogatym doświadczeniem zawodowym, trenerzy mediacji, psychologowie, przedstawiciele stowarzyszeń mediacyjnych, itp.
Druga edycja studiów podyplomowych na kierunku „Mediacja i sprawiedliwość naprawcza” – rozpoczęta.
W dniach 2-3 października 2021 r. w Kaliszu, na terenie Kampusu mundurowego Szkoły Wyższej Wymiaru Sprawiedliwości odbyły się pierwsze zajęcia II edycji Studiów podyplomowych na kierunku Mediacja i sprawiedliwość naprawcza, prowadzonych przez Szkołę Wyższą Wymiaru Sprawiedliwości w ramach projektu „Pilotaż programu wdrażającego ideę sprawiedliwości naprawczej na terenie Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Lublinie”, sfinansowanego ze środków Funduszu Sprawiedliwości, którego dysponentem jest Minister Sprawiedliwości.
W studiach podyplomowych uczestniczy łącznie 40 osób, w tym 20 funkcjonariuszy Służby Więziennej i 20 zawodowych kuratorów sądowych.Wykład inauguracyjny „Wprowadzenie do mediacji” wygłosiły dr Ewa Kosowska-Korniak i ppor. Anna Gmurowska.
Podczas pierwszego zjazdu słuchacze wysłuchali też dwóch wykładów wygłoszonych przez dra Marka Dąbrowskiego – „Prawne i organizacyjne aspekty prowadzenia mediacji karnych i w sprawach nieletnich” oraz „Zarys problematyki mediacji w sporach gospodarczych, zbiorowych oraz z prawa pracy”.
Koordynatorem studiów podyplomowych jest ppor. Anna Gmurowska, asystent Instytutu Nauk Prawnych SWWS,
kontakt:
Prowadzeniem dokumentacji zajmuje się mł. chor. Joanna Olek z Działu Organizacji Kształcenia SWWS, kontakt:
Harmonogram zjazdów w roku akademickim 2021/2022
| Lp. – numer zjazdu | edycja | semestr | rok | data zjazdu | liczba godzin zajęć w ramach zjazdu |
| 1 | II EDYCJA | I | 2021 | 2-3 października | 16 |
| 2 | II EDYCJA | I | 2021 | 23-24 października | 16 |
| 3 | II EDYCJA | I | 2021 | 6-7 listopada | 16 |
| 4 | II EDYCJA | I | 2021 | 20-21 listopada | 16 |
| 5 | II EDYCJA | I | 2021 | 11-12 grudnia | 16 |
| 6 | II EDYCJA | I | 2022 | 15-16 stycznia | 16 |
| 7 | II EDYCJA | II | 2022 | 29-30 stycznia | 16 |
| 8 | II EDYCJA | II | 2022 | 19-20 lutego | 16 |
| 9 | II EDYCJA | II | 2022 | 5-6 marca | 16 |
| 10 | II EDYCJA | II | 2022 | 19-20 marca | 16 |
| 11 | II EDYCJA | II | 2022 | 2-3 kwietnia | 16 |
| 12 | II EDYCJA | II | 2022 | 14-15 maja | 12 |
| EGZAMIN | II EDYCJA | II | 2022 | EGZAMIN – czerwiec | 2 |
| Ł Ą C Z N I E W ROKU AKADEMICKIM 2021/2022: | 190 |
Anna Gmurowska